Sporządzimy ocenę ryzyka zawodowego w związku z narażeniem pracowników na
czynniki biologiczne.
W krajach Unii Europejskiej zagadnienia dotyczące ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych reguluje dyrektywa o numerze 2000/54/WE z dnia 18 września 2000 r.
Dyrektywa 2000/54/WE została już wprowadzona w większości krajów europejskich, w tym także w Polsce. Określa ona obowiązki pracodawcy dotyczące oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą, stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko oraz informowania pracowników o ryzyku zawodowym, a także zapewnienia właściwej ochrony przed zagrożeniami wynikają bezpośrednio z zapisów kodeksu pracy.
Ocena ryzyka zawodowego zawiera:
1. klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych;
2. rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego;
3. informację na temat:
a) potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego szkodliwego czynnika biologicznego
b) choroby, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy,
c) stwierdzonej choroby, która ma bezpośredni związek z wykonywaną pracą;
Według terminologii stosowanej w dyrektywie 2000/54/WE czynniki biologiczne oznaczają wszystkie drobnoustroje łącznie z mutantami, hodowlami komórkowymi i pasożytami wewnętrznymi człowieka, które mogą być przyczyną zakażenia, alergii lub innego działania toksycznego.
Czynniki te zaklasyfikowano do 4 grup ryzyka w zależności od ich zdolności wywoływania zakażenia:
Grupa 1 zagrożenia
Czynniki, przez które wywołanie chorób u ludzi jest mato prawdopodobne. Czynniki biologiczne należące do tej grupy zazwyczaj nie wywołują chorób u ludzi. Niezbędnym warunkiem bezpieczeństwa w przypadku pracy z czynnikami należącymi do tej grupy zagrożenia jest przestrzeganie ogólnych zasad higieny.
Grupa 2 zagrożenia
Czynniki, które mogą wywoływać choroby u ludzi, mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Grupa 3 zagrożenia
Czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Grupa 4 zagrożenia
Czynniki, które wywołują u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie czynników w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Ocena ryzyka powinna być przeprowadzana regularnie, począwszy od 2 grupy.
Pracodawca, oprócz obowiązku informowania pracowników o zagrożeniu, jest zobligowany do podjęcia wszelkich możliwych działań w celu jego zminimalizowania. Według dyrektywy jednym z elementów ograniczenia ryzyka jest „...stosowanie zbiorowych środków ochronnych i(lub), gdy narażenie nie może być zlikwidowane w inny sposób, indywidualnych środków ochronnych”.
Wymagania związane ze stosowaniem znaków ostrzegawczych, dostępu do stref kontrolowanych, stosowania odzieży i odkażania przedstawiono w tabeli:
Tab. Środki bezpieczeństwa przy procesach przemysłowych
| Środki bezpieczeństwa | Poziom zagrożenia | ||
| 2 | 3 | 4 | |
| Znak: zagrożenie skażenia biologicznego | Tak | Tak | Tak |
| Ograniczenie dostępu dla pracowników | Zalecane | Tak | Tak przez komorę powietrzną |
| Ubranie personelu | Odzież
robocza |
Odzież
ochronna |
Odzież ochronna
(całkowicie zmieniana) |
| Środki ochrony układu oddechowego, oczu twarzy, rąk i stóp | Tak | Tak | Kombinezony gazoszczelne
oraz izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego |
| Dostępność środków higienicznych i odkażania | Tak | Tak | Tak |
W załączniku 1 dyrektywy 2000/54/WE w wykazie rodzajów działalności, związanej z narażeniem na czynniki biologiczne wymieniono prace w służbie zdrowia, w tym w zakładach odizolowanych, zakładach typu post mortem, prace w laboratoriach klinicznych i diagnostycznych. W tych przypadkach dyrektywa 2000/54/WE zobowiązuje pracodawców do ustalenia rodzaju, stopnia oraz czasu trwania narażenia pracowników na działanie czynników biologicznych, jeżeli wykonują oni jakiekolwiek czynności mogące stwarzać ryzyko. Pracodawca zobowiązany jest również przeciwdziałać takiemu narażeniu, między innymi, przez zastosowanie środków ochrony indywidualnej.
Zalecenia dotyczące stosowania środków ochrony indywidualnej
Do ochrony pracowników przed czynnikami biologicznymi zalecane jest stosowanie:
|
Z zaleceń dyrektywy wynika:
1. Przy narażeniu na czynniki biologiczne z 1 grupy ryzyka nie jest konieczne
stosowanie środków ochrony indywidualnej, a sugeruje się stosowanie jedynie odzieży roboczej
2. Przy narażeniu na czynniki biologiczne z 2 grupy ryzyka jest konieczne stosowanie odpowiedniej odzieży roboczej.
3. Przy narażeniu na czynniki biologiczne z 3 grupy ryzyka odpowiedniej odzieży ochronnej.
4. W warunkach narażenia pracowników na działanie czynników biologicznych
zaklasyfikowanych do 4 grupy ryzyka, należy stosować kombinezony gazoszczelne oraz izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego o najwyższym wskaźniku ochrony. Ponadto w grupach 2 i 3 zaleca się stosowanie odpowiednio sprzętu ochrony układu oddechowego, sprzętu ochrony oczu i twarzy oraz obuwia ochronnego i rękawic ochronnych. Środki te muszą spełniać określone wymagania.
Środki ochrony indywidualnej stosowane przez personel medyczny do ochrony przed czynnikami biologicznymi należą do wyrobów, których zasady wprowadzania na rynek reguluje wymieniona w rozdziale 2 dyrektywa 89/686/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. Jednocześnie należy podkreślić, że niektóre środki ochrony indywidualnej, np. odzież dla personelu bloku operacyjnego może mieć kontakt z ranami operacyjnymi a jej stosowanie powinno zminimalizować rozprzestrzeniania się czynników infekcyjnych do ran pacjenta, w wyniku czego zapobiega się zakażeniom pooperacyjnym. W tym znaczeniu odzież przeznaczoną do stosowania przez personel medyczny na sali operacyjnej należy zaliczyć do wyrobów medycznych. A zatem zasady jej wprowadzenia na rynek reguluje dyrektywa 93/42/EWG z dnia 14 czerwca 1993, przeniesiona do prawa polskiego na mocy Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. Środki ochrony indywidualnej spełniające wymagania dyrektywy 93/42/EWG powinny zapewnić pacjentom, użytkownikom i osobom trzecim wysoki poziom ochrony a także zmniejszyć narażenie personelu operacyjnego na krwiopochodne czynniki infekcyjne przenoszone przez krew i płyny ustrojowe.
502 396 379